Một buổi tối muộn, anh Hưng vừa trở về nhà sau một ngày làm việc căng thẳng. Bữa tối vẫn chưa sẵn sàng, tiếng con gái 5 tuổi ríu rít hát vang nhà. Nhưng khi cô bé vô tình làm đổ cốc nước lên bàn, anh Hưng lập tức quát lớn: “Con làm cái gì vậy? Sao lúc nào cũng vụng về thế hả?”. Cô bé sợ hãi, cúi mặt, lặng lẽ dọn dẹp trong nước mắt.
Hành động này có thực sự vì lỗi của cô bé? Hay đó là cách anh Hưng giải tỏa những áp lực từ công việc, những bực dọc chưa được tháo gỡ? Điều đáng tiếc là, rất nhiều cha mẹ rơi vào tình huống này mà không nhận ra rằng những cơn tức giận đó hoàn toàn không liên quan đến con cái.
Vậy, bạn có từng hỏi mình câu hỏi: “Tại sao chúng ta lại sinh con ra?” Để chúng hạnh phúc hay để trở thành nơi cha mẹ trút giận?

Nguyên nhân dẫn đến việc cha mẹ quát mắng con cái
Áp lực từ cuộc sống đổ dồn lên con cái
Chúng ta, với vai trò là cha mẹ, thường đối diện với hàng loạt áp lực vô hình mỗi ngày: áp lực kinh tế, công việc không suôn sẻ, những bất hòa trong mối quan hệ vợ chồng, hay những xung đột với đồng nghiệp và khách hàng. Tuy nhiên, thay vì giải quyết tận gốc những vấn đề này, chúng ta thường “đem cơn giận về nhà”.
Và ai là người hứng chịu cơn giận đó? Không ai khác ngoài con cái – những đứa trẻ chưa biết cách phản kháng hay bảo vệ chính mình.
Thói quen đổ lỗi cho con cái
Trong trạng thái căng thẳng, cha mẹ dễ khuếch đại những lỗi sai nhỏ của con. Một hành động như làm đổ sữa, chậm làm bài tập, hay lỡ làm bẩn quần áo, cũng có thể trở thành “giọt nước tràn ly” cho những bực bội đã tích tụ từ trước.
Nhưng liệu những hành động đó có đáng bị quy chụp và quát mắng dữ dội? Hay đó chỉ là sự phản ứng quá mức do cảm xúc tiêu cực từ cha mẹ?
Hậu quả của việc quát mắng con cái
Tổn thương tâm lý ở trẻ
Những lời quát mắng, trách móc có thể vô tình trở thành vết sẹo tâm lý trong lòng trẻ. Khi bị la mắng liên tục, trẻ có xu hướng:
- Mất tự tin vào chính mình, cảm thấy bản thân “không đủ tốt”.
- Sống trong sợ hãi, hoặc tệ hơn, trẻ có thể khép mình, không dám chia sẻ suy nghĩ với cha mẹ.
Hãy thử tưởng tượng một đứa trẻ bị quát mắng chỉ vì làm vỡ bát trong bữa cơm. Khi lớn lên, liệu đứa trẻ đó có dám tự tin đối diện với thất bại trong cuộc sống không?
Ảnh hưởng đến mối quan hệ cha mẹ – con cái
Mối quan hệ cha mẹ – con cái được xây dựng dựa trên sự tin tưởng và tình yêu thương. Nhưng khi cha mẹ quát mắng thường xuyên, thay vì cảm nhận được tình yêu, trẻ chỉ còn lại nỗi sợ hãi.
Dần dần, trẻ sẽ ngừng tâm sự với cha mẹ, bởi chúng lo lắng mọi lời nói hay hành động của mình đều có thể khiến cha mẹ giận dữ. Điều này không chỉ làm rạn nứt mối quan hệ, mà còn khiến trẻ thiếu đi sự gắn kết với gia đình.

Cha mẹ trở thành “tấm gương xấu”
Trẻ nhỏ học cách ứng xử từ chính hành động của cha mẹ. Nếu chúng thường xuyên chứng kiến sự nóng nảy, đổ lỗi, và quát mắng, chúng sẽ học theo cách cư xử đó với người khác. Khi trưởng thành, trẻ có thể lặp lại điều này với bạn bè, đồng nghiệp, thậm chí là con cái của mình.
Giải pháp: Làm sao để kiềm chế và nuôi dạy con tốt hơn?
Dừng lại trước khi phản ứng
Mỗi khi con làm gì sai, hãy dành ra vài giây để tự hỏi:
- “Hành động này của con có thực sự khiến mình tức giận không?”
- “Hay mình đang bực bội vì những áp lực từ công việc, mối quan hệ hay những điều khác?”
Hít thở sâu và đếm đến 10 là một cách đơn giản nhưng rất hiệu quả. Khi tâm trí được làm dịu lại, bạn sẽ thấy mọi việc trở nên rõ ràng và dễ xử lý hơn.
Quản lý cảm xúc cá nhân
Là cha mẹ, chúng ta cần học cách kiểm soát cảm xúc của mình. Một vài gợi ý hữu ích:
- Thực hiện các hoạt động giúp giải tỏa căng thẳng như tập thể dục, thiền định hoặc viết nhật ký.
- Trò chuyện với bạn đời hoặc người thân để chia sẻ những khó khăn trong công việc và cuộc sống.
- Đừng mang áp lực từ bên ngoài vào nhà – hãy coi ngôi nhà là nơi để phục hồi năng lượng tích cực.
Nuôi dạy con bằng sự đồng hành
Thay vì quát mắng, hãy thử trò chuyện và hướng dẫn con một cách nhẹ nhàng. Khi con làm sai, hãy giải thích lý do tại sao hành động đó không đúng và gợi ý cách sửa sai.
Ví dụ: Thay vì hét lên “Sao con không chịu làm bài tập?”, bạn có thể hỏi: “Con có gặp khó khăn gì khi làm bài tập không? Bố/mẹ có thể giúp gì cho con?”. Cách tiếp cận này không chỉ giúp con học được từ sai lầm, mà còn xây dựng sự gắn kết giữa cha mẹ và con cái.

Hãy trả lời câu hỏi “Bạn sinh con ra để làm gì?”
Mỗi khi tức giận và muốn quát mắng con, hãy nhớ đến lý do tại sao bạn sinh con ra. Đó là để chúng được yêu thương, hạnh phúc và trở thành những người tự tin, mạnh mẽ.
Đừng để áp lực từ cuộc sống khiến bạn vô tình biến con mình thành nơi trút giận. Hãy tự hỏi: “Con cái mình có đáng phải gánh chịu những cảm xúc tiêu cực đó không?”
Và cuối cùng, hãy luôn ghi nhớ: “Cha mẹ không chỉ là người sinh ra con cái, mà còn là người dẫn đường và bảo vệ chúng trên con đường trưởng thành.
Tôi có một phương pháp giúp các bậc cha mẹ có thể kiểm soát cảm xúc của mình, dặc biệt là cảm xúc tức giận, để không còn phải mang nó về nhà và trút lên đầu con cái nữa. Phương pháp này rất đơn giản, có thể áp dụng bất kể lúc nào. Bạn có muốn tìm hiểu không? Hãy bấm vào bài viết này nhé: Kiểm soát cảm xúc cho cha mẹ